నిర్లక్ష్యం అనేది అజాగ్రత్త లేదా బాధ్యతను ఉల్లంఘించడం అని అర్ధం. నిర్లక్ష్యానికి సాధారణంగా భాషలో ఎవరైనా కొంత బాధ్యతను నిర్వర్తించడంలో అసమంజసంగా అలసత్వం వహించారని అర్థం. భారత శిక్షాస్మృతి, 1860 భారతదేశంలోని అత్యంత ప్రముఖమైన చార్టర్‌లలో ఒకటి. ఇది అనేక హేయమైన మరియు చట్టవిరుద్ధమైన నేరాలకు శిక్షలను ప్రస్తావిస్తూ సెక్షన్లను నిర్వచించింది. ఇది సామాన్యులకు అలాగే ప్రభుత్వోద్యోగులకు లేదా పోలీసులు మొదలైన ప్రభుత్వ అధికారులకు వర్తిస్తుంది. నిర్లక్ష్యం అనేది ఒక నేరం, ఇది ఏ వ్యక్తి, ప్రభుత్వ సేవకుడు లేదా సామాన్య ప్రజలు సులభంగా చేయలేనిది, దీనిని చాలా తీవ్రంగా పరిగణించాలి. ఈ విషయంలో కోర్టులు భారత శిక్షాస్మృతిలోని సెక్షన్ 129పై ఆధారపడతాయి. సెక్షన్ 129 కింద పోలీసులు లేదా ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు కూడా బాధ్యులుగా ఉంటారు.
IPC 129 అంటే ఏమిటి?
సెక్షన్ 129 ప్రకారం “ప్రభుత్వ సేవకునిగా ఉండి, ప్రభుత్వ ఖైదీ లేదా యుద్ధ ఖైదీ నిర్బంధంలో ఉండి, నిర్లక్ష్యంగా అటువంటి ఖైదీని నిర్బంధించబడిన ప్రదేశం నుండి తప్పించుకోవడానికి బాధపెడితే, అతనికి సాధారణ జైలు శిక్ష విధించబడుతుంది. మూడు సంవత్సరాలకు చేరుకునే పదం మరియు జరిమానాకు కూడా అవకాశం ఉంటుంది.
రాష్ట్ర ఖైదీ లేదా యుద్ధ కారాగారం ఒక పోలీసు కస్టడీలో ఉన్నప్పుడు, ఆ ఖైదీ తన సెల్ లేదా ఆ పోలీసు అధికారి నిర్లక్ష్యం కారణంగా అతను నిర్బంధించబడిన ప్రదేశం నుండి తప్పించుకున్నాడని ఈ విభాగం గమనిస్తుంది. అప్పుడు, పోలీసు వ్యక్తి IPC సెక్షన్ 129 కింద బాధ్యత వహించబడతాడు.
IPC 129 బెయిలు పొందగలదా?
బెయిల్ అంటే కేవలం విచారణ కోసం వేచి ఉన్న నిందితుడిని తాత్కాలికంగా విడుదల చేయడం, కొన్నిసార్లు కోర్టులో వారు హాజరు కావడానికి కొంత నగదును సమర్పించాలనే షరతుపై. ఇది నిర్లక్ష్యానికి సంబంధించిన కేసు కావడం ఇప్పటికీ బెయిలబుల్ నేరంగా పరిగణించబడుతుంది . ఈ నేరానికి బెయిల్ మంజూరు చేయవచ్చు.
IPC 129 కేసుకు శిక్ష ఏమిటి?
ఎవరైనా నిర్లక్ష్యం చేస్తే ప్రజలకే కాకుండా దేశ భద్రతకు కూడా అవాంఛనీయ ప్రమాదం ఏర్పడుతుంది. ఈ రకమైన నిర్లక్ష్యానికి పాల్పడే ప్రభుత్వ సేవకులకు 3 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష లేదా జరిమానా లేదా రెండూ కోర్టు ఆమోదించిన డిక్రీతో శిక్షించబడతాయి.
IPC 129 గుర్తించదగిన నేరమా లేదా నాన్-కాగ్నిజబుల్ నేరమా?
కాగ్నిజబుల్ నేరం అనేది ఒక పోలీసు అధికారి వారెంట్ లేకుండానే ఒక వ్యక్తిని అరెస్టు చేయగల నేరంగా నిర్వచించబడింది. అరెస్టు చేసిన అనంతరం నిందితుడిని 24 గంటల్లో మేజిస్ట్రేట్ ముందు హాజరుపరచనున్నారు. ఈ సందర్భంలో, పోలీసు అధికారి లేదా ప్రభుత్వోద్యోగి అతని/ఆమె విధి నిర్వహణలో నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించడం గుర్తించదగిన నేరం . ఉన్నత అధికారులు నిర్దేశించిన పోలీసు అధికారిని లేదా పబ్లిక్ సర్వెంట్‌ను వారెంట్ లేదా కోర్టు డిక్రీ లేకుండా అరెస్టు చేయవచ్చు, ఎందుకంటే అతను/ఆమె అప్పటికే తమ విధిని నిర్వర్తిస్తున్నప్పుడు నిర్లక్ష్యంగా వ్యవహరించారు, దీని ఫలితంగా ఖైదీ తప్పించుకున్నారు.
IPC 129 నేరానికి సంబంధించి మీ కేసును ఎలా ఫైల్ చేయాలి/వాదించాలి?
పైన పేర్కొన్న విధంగా, సెక్షన్ 129 ప్రకారం ‘ఖైదీ తప్పించుకోవడానికి ప్రభుత్వ సేవకుడి నిర్లక్ష్యం’ అవసరం. ఈ పరిస్థితి రావడానికి అవసరమైన ముందస్తు షరతుల యొక్క చిన్న జాబితాను ఇది మాకు అందిస్తుంది. ఈ షరతులు క్రింద పేర్కొనబడ్డాయి:
నేరం జరిగినప్పుడు ఆరోపణలు ఎదుర్కొంటున్న ప్రభుత్వోద్యోగి పబ్లిక్ సర్వెంట్‌గా ఉండాలి.
అలాంటి ఖైదీ నిందితుడైన ప్రభుత్వోద్యోగి కస్టడీలో ఉండాలి.
ఖైదీ వారి నిర్దేశిత నిర్బంధ ప్రదేశం నుండి తప్పించుకొని ఉండాలి.
ఆరోపణలు ఎదుర్కొంటున్న ప్రభుత్వోద్యోగి నిర్లక్ష్యం వల్లే ఇలా తప్పించుకోవడం జరిగి ఉండాలి.
IPC 129 బెయిలబుల్ లేదా నాన్-బెయిలబుల్ నేరమా?
పైన పేర్కొన్నట్లుగా, ఇది బెయిలబుల్ నేరం , బెయిల్‌పై విచారణకు ముందు నిందితులను విడుదల చేయవచ్చని పేర్కొంది.
తీర్పులు wrt IPC సెక్షన్ 129:
శ్రీ ముకుత్ దత్తా Vs. అస్సాం రాష్ట్రం, 2014
కేసు యొక్క సంక్షిప్త వాస్తవాలు ఏమిటంటే, సుమారు మధ్యాహ్నం 12.30 గంటలకు సెంట్రల్ జైలు, డిబ్రూర్‌లోని ముగ్గురు ఖైదీలను ముగ్గురు కానిస్టేబుళ్లతో అతని లేదా ఆమె చికిత్స కోసం డిబ్రూగర్‌లోని AMCHకి తీసుకెళ్లారు. వారి చికిత్స తర్వాత, నిందితుడు ముకుత్ దత్తా అతని కస్టడీ నుండి చాలా దూరం పారిపోయాడని కానిస్టేబుల్ దీనా బోరా నాయక్ అతుల్ చెటియాకు తెలియజేశాడు. దిబ్రూగఢ్ సెంట్రల్ జైలు సూపరింటెండెంట్ ఈ విషయాన్ని డిబ్రూగర్ కోర్టుకు తెలియజేశారు. అనంతరం నిందితుడు ముకుత్ దత్తాను అరెస్టు చేసి జ్యుడీషియల్ కస్టడీకి తరలించారు. నిందితుడు దీనా బోరా బెయిల్‌పై ప్రయాణించేందుకు అనుమతించారు. విచారణ పూర్తయిన తర్వాత నిందితుడు ముకుత్ దత్తాపై బ్లాటర్ u/s 224 IPCని మరియు నిందితుడు కానిస్టేబుల్ 169 దిన బోరాపై సెక్షన్ 120B , 109, 129 IPCని పోలీసులు సమర్పించారు.
నిందితుడి హాజరుపై విచారణ కొనసాగింది మరియు విచారణ ముగిసిన తర్వాత నేర్చిన చీఫ్ జ్యుడీషియల్ మేజిస్ట్రేట్ దిబ్రూగర్. నిందితుడు / అప్పీలుదారు శ్రీ ముకుత్ బోరా u/s 224 IPC ప్రకారం దోషిగా నిర్ధారించబడింది మరియు అతనికి శిక్ష విధించబడింది మరియు అనుమానం యొక్క ప్రయోజనంతో ఇతర నిందితుడు దీనా బోరాను నిర్దోషిగా విడుదల చేసింది.
బాబు రామ్ S/O కలు రామ్ vs స్టేట్ ఆఫ్ UP 2014
వాస్తవాలు రికార్డు నుండి బయటపడ్డాయి మరియు అందువల్ల పార్టీల వాదనలు ఏమిటంటే, సంబంధిత సమయంలో పిటిషనర్లు పోలీస్ లైన్, సహరాన్‌పూర్‌లో పోస్ట్ చేయబడ్డారు. 27.4.2001న ట్రయల్ అండర్ ట్రయల్ నిందితుడు రషీద్‌ను జిల్లా జైలు, సహారన్‌పూర్ నుండి తీస్ హజారీ కోర్టు, ఢిల్లీకి తరలించే బాధ్యతను వారికి అప్పగించారు. 28.4.2001 రాత్రి సుమారు 12.30 గంటలకు తిరిగి వస్తుండగా, దేవ్‌బంద్ సమీపంలో, నిందితుడు డియోబంద్ నుండి 10-15 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న ప్రదేశంలో చేతికి సంకెళ్లు మరియు త్రాడుతో పాటు నడుస్తున్న రైలు నుండి దూకాడు. పిటిషనర్ కస్టడీ నుండి నిందితులు తప్పించుకోవడం వివాదాస్పదం కాదు. పిటిషనర్లు సమర్పించిన సమాధానంలో నిందితులు తమ కస్టడీ నుంచి తప్పించుకున్నారని అంగీకరించారు.
ఏది ఏమైనప్పటికీ, అతను తప్పించుకున్న పరిస్థితులను వారు వివరించాలని కోరుతూ, మధ్యాహ్నం 12.30 గంటలకు, అతను రైలు కంపార్ట్‌మెంట్‌లోని రెస్ట్‌రూమ్‌కు తీసుకువెళుతున్నప్పుడు, డోర్ దగ్గరకు చేరుకున్నప్పుడు, అతను తన ప్రకృతి పిలుపుకు మరియు పిటిషనర్‌లిద్దరికీ హాజరు కావాలని కోరుకున్నాడు. , కానిస్టేబుల్‌ని, కానిస్టేబుల్‌ని అందుకున్న బాబురామ్‌ను, అంతకుముందు వెనుక ఉన్న సుభాష్‌చంద్రను అతను నెట్టాడు మరియు ఆ సమయంలో నిందితుడు రైలు కంపార్ట్‌మెంట్ నుండి దూకి పారిపోయాడు. అర్ధరాత్రి మరియు చీకటిగా ఉన్నందున, వారు అతనిని కాల్చడానికి ప్రయత్నించారు, కానీ నడుస్తున్న రైలు వెలుపల ఏమీ కనిపించనందున, వారు కాల్పులు జరపకపోవచ్చు.
డియోబంద్ రైల్వే స్టేషన్‌లో 12.45 గంటలకు రైలు ఆగిపోయింది, అక్కడ పిటిషనర్‌లిద్దరూ దిగి, ఆ తర్వాత నిందితుడు తప్పించుకున్న ప్రదేశానికి తిరిగి వచ్చి, రాత్రంతా అతనిని వెతకడానికి ప్రయత్నించారు, కానీ చివరికి ఎటువంటి క్లూ దొరకలేదు. తేదీ అంటే 29.4.2001 మధ్యాహ్నం 1.30 గంటలకు పోలీస్ స్టేషన్ దేవ్‌బంద్‌లో రిపోర్ట్ చేసారు. కేసు తీర్పు పిటిషనర్లు తమ భాగాలపై తీవ్ర నిర్లక్ష్యం చేసినందుకు శిక్షించబడ్డారు.
ముగింపు:
దేశం యొక్క భద్రత మరియు భద్రత ప్రభుత్వం యొక్క ప్రధాన ప్రాధాన్యత. ఎవరి తరపునా ఈ రకమైన నిర్లక్ష్యం సరిహద్దుల్లో మరియు దేశం లోపల అనుకోని ప్రమాదాన్ని కలిగిస్తుంది. సెక్షన్ 129 చట్టం దృష్టిలో ప్రతి ఒక్కరు ఒకటేనని పౌరులు విశ్వసిస్తారు.
